Ervaringsmedewerkers zijn erg waardevol bij het verkleinen of overbruggen van de kloof tussen systeem- en leefwereld.
In het sociaal domein zijn steeds meer ervaringswerkers te vinden. Movisie heeft onderzocht wat ervaringsmedewerkers precies doen en waar ze zelf de meerwaarde van hun werk zien. Hoe kunnen werkgevers en ervaringsmedewerkers de inzet ten volle benutten?
Rolmodel en hoopgever
Het onderzoek richtte zich op personen die als ervaringsdeskundige in dienst zijn van een reguliere organisatie in het sociaal domein. Er bestaat een veelvoud aan functieaanduidingen voor deze medewerkers. Uit het onderzoek komt het advies aan werkgevers om ervaringswerker te benoemen in de functie. Ervaringsdeskundigen werden onder andere gevraagd hoe ze zelf aankijken tegen de meerwaarde van het werk wat ze doen. Hier kwam voornamelijk de waarde in het primaire proces uit naar voren; het directe contact met de klanten. De ervaringsmedewerkers zien zichzelf hierin als rolmodel of ‘hoopgever’. Ze willen een voorbeeld voor de klanten zijn, zodat ze zelf de kracht kunnen vinden om weer op te klimmen. In de meerwaarde werden ook zaken benoemd als een kennisvoorsprong, vrij van oordelen, aansluiting, regels vermijden en de tijd nemen.
Versterking in het secundaire proces
De versterking van de rol van ervaringsmedewerkers is noodzakelijk in het secundaire proces. De werkzaamheden gaan namelijk veel verder dan het blussen van individuele brandjes. In een ideale situatie werken ervaringsmedewerkers ook structureel mee aan het overbruggen van een mismatch tussen hulpverlener en/of gemeente en de hulpvrager. Ervaringsmedewerkers hebben namelijk een kritische blik waarmee ze tegenspraak bieden aan de regels en het beleid van de organisatie. Door dit in te zetten kan de systeemwereld zich aanpassen aan de vragen en behoeften van cliënten. Wat wel moet veranderen zijn de contracten van zorgverzekeraars. In de contracten voor 2020 willen verzekeraars nog niet voor de kosten voor de inzet van ervaringsdeskundigen opdraaien. De Tweede Kamer wil dit anders zien.
Meer ruimte en goede afspraken
Om een sterkere rol te kunnen vervullen heeft de ervaringswerker meer ruimte nodig. Dit kan door werkgevers uitgewerkt worden in de functieomschrijving en door afspraken op te nemen over het moment dat ervaringsmedewerkers meepraten in het managementteam. Zo worden ervaringsmedewerkers ook betrokken wanneer er strategische beleidskeuzes gemaakt moeten worden. Ook collega-professionals spelen hier een cruciale rol in. Kwetsbaarheden moeten over en weer uitgesproken worden en een nieuwsgierige open houding is belangrijk.
Herstelondersteunend
Een voorbeeld van een organisatie waarin ervaringsmedewerkers veel toevoegen is de GGZ. Veel cliënten worden chronisch patiënt en raken apathisch. Dat is niet alleen duur, maar draagt ook niet bij aan de ondersteuning van het herstel. Met een zorgvergelijker kunnen cliënten hun eigen bijdrage zo laag mogelijk houden, maar de kosten voor de maatschappij blijven. GGZ-instellingen weten vaak niet wat wel herstelondersteunend is, de ervaringsdeskundigen weten dit wel. Vaak komt het juist door de behandeling dat men chronisch patiënt wordt, naast de problematiek waarvoor men in eerste instantie bij de GGZ terecht kwam. Een voorbeeld hiervan is dat de GGZ ondanks beloften tot afschaf nog altijd gebruik van de isoleercel.
Bron: GGZnieuws.nl, Pricewise.nl